Tarımsal Kalkınma Vakfımızın cumartesi sohbetleri kapsamında, 1 Haziran 2024 tarihinde yapılan toplantıda, Türkiye Tohum Sanayicileri Alt Birlik Başkan’ı sayın Yıldıray GENCER’ in “Türkiye Tohumculuğunun dünü, bugünü ve geleceği“ konulu sunusunu ilgiyle dinledik.

Sayın Gencer,
Tohumluğun; üretimin verimin ve kalitenin artırılmasında ve üretim maliyetlerinin düşürülmesinde çok önemli ve vazgeçilmez bir girdi olduğunu, uygun yetiştirme teknikleri ile verimi %20 - %100 arasında artırdığını söyledi.
Tohumculuk Gelişmiş ülkelerde, güçlü sermaye birikimi ve ileri teknolojik araştırmalarla birlikte 150 yıllık geçmişe sahipken, ülkemizde ise teknolojik tohumculuk tarihimizin henüz 40 yıllık geçmişe sahip olduğunu söyledi.
Tohumculuk tarihinin Cumhuriyet’le birlikte 1925-1930 lu yıllarda araştırma ve tohum ıslah enstitülerinin kurulmasıyla başladığını, 1960’lı yıllara kadar çeşit geliştirme çabaları ve sınırlı miktarda tohumluk üretiminden öteye geçemediğini, 1963 yılında Türkiye’de ilk Tohumculuk kanunu olan 308 sayılı Tohumlukların tescil, kontrol ve sertifikasyonu hakkında kanun çıkarıldığını, aynı yıl uluslararası tohum test birliğine üye olunduğunu
ve 1966 yılında OECD Sertifikasyon sistemine dahil olunarak tohum sertifikasyonunda uluslararası entegrasyonun sağlandığını söyledi.

1980 li yılların ikinci yarısından itibaren özel sektör tohumculuk şirketlerinin dünyadaki yeni çeşitlere ve teknolojilere ulaşmasının önünün açıldığını, 1991 yılında özel Tohumculuk araştırma kuruluşlarına izin verildigini, 2004 yılında 5042 sayılı ıslahçı haklarının korunmasına ilişkin kanun çıkarıldığını, 2005 yılında sertifikalı tohumluk kullanım desteğinin başladığını, 2006 yılında 5553 sayılı tohumculuk kanunun çıkarıldığını, 2007 yılında sertifikalı tohumluk üretim desteğinin başladığını belirtti.
2008 yılında Türkiye Tohumcular birliği ve bağlı 7 alt birliğin kamusal meslek statüsüne kavuştuğunu,
2007 yılında sertifikalı tohumlu üretim desteğinin başladığını söyledi
Tohumculuk sektörünün özel sektör kanadını BİRLİK ve ALT BİRLİKLERİN oluşturduğunu,
Türkiye’de faaliyet gösteren tohum sanayicisi ve üreticisi şirketlerin TSÜAB’ a üye olmalarının yasal bir zorunluluk olduğunu söyledi

TSÜAB Üye sayısının günümüzde 1105’e ulaştığını, bunların sermaye şekillerine göre 1035 adetinin yerli, 47 adedinin yabancı ve 23 adedinin de yerli - yabancı ortaklığıyla kurulduğunu belirtti

2008 yılında 290 bin ton olan sertifikalı tohumluk üretim miktarının 2023 yılında 1.3 milyontona ulaştığını, bu yönüyle sektörün büyük bir aşama kaydettiğini ve ihtiyacımızın büyük kısmının yurt içinden karşılandığını söyledi.

Diğer taraftan tohumluk ihracatımız 2012 yılında 120 milyon $ iken,2023 yılında 326 milyon $’a yükseldiğini buna karşılık ithalatın 2012 yılında 198 milyon $’dan 2023 yılında 249 milyon $’a yükseldiğini ve tohumluk ihracatımızın ithalatımızı geçtiğini belirtti.
En fazla ihracatın Rusya, Ukrayna, Romanya, İtalya ve Irak gibi ülkelere yapıldığını ,

Buna karşılık en fazla ithalatın;
Fransa, Hollanda, Amerika Birleşik Devletleri, İtalya, Belçika Tayland gibi ülkelerden yapıldığını söyledi. İsrail’den yapılan ithalat miktarının çok düşük olduğunu ifade etti.

Sektörün geleceğe dair öngörülerinin;
dünyada tohumculuk sektöründe lider ülkeler arasında yer almak olduğunu,
İhtiyacımızı kendi genetik kaynakımızdan ıslah edilen tohumluklarla sağlanacağını,
hedefin tarımsal üretimde verim ve kalite artışı sağlamak olduğunu, ürün ve tecrübelerimizin uluslararası pazarlara yayılarak yurt dışında yatırımlar yapmak ve dünya ölçeğinde kuruluşlar oluşturmak olduğunu belirtti.
Ülkemizde Tohumculukla ilgili yanlış bilgilerin ve söylemlerin yaygın olduğunu;
bunların,
- Sertifikalı tohumlar ithaldir,
- Türkiye’de yerli tohum üretimi yasaktır
- Hibrit tohumlar kısırdır ve insanlarda kısırlığa neden olur.
- Hibrit tohumlar GDO’ludur
- Tohumculuk kanununun çiftçilerimizin kendi tohumluklarını üretmesini yasakladığını
- Ata tohum kavramı,
- Tohumda dışa bağımlıyız gibi ifadeler olduğunu ve bunların hiçbir zaman Tohumculukla ilgili gerçeğe yansıtmadığını ülkemiz yaptığımız gelişmelerle tohumluk ihtiyacımızın büyük oranda yurt içinden karşılandığını, tohumluk ihracatımızın ithalatı geçtiğini ve geleceğe çok emin adımlarla ilerlediğini söyleyerek konuşmasını tamamladı.

Türkiyedeki Tohumculuk çalışmaları hakkında kapsamlı bilgiler veren ve değişik öneriler sunan TSÜAB VE ECOSA Başkanımız Yıldıray GENCERE’e çok teşekkür ederiz.